bu
yazıyı dileyenler toplumsal, dileyenler bireysel, dileyenlerse ikili bir
okumaya tabi tutabilirler. devadır.
surat asmak hakkımız/ismet özel
iyi bir sonuç iyi bir başlangıcın ürünü müdür?
kendimize hayvanlar dünyasını örnek alırsak iyi bir sonuç elde etmek için iyi
bir başlangıç yapmamız lazım diye düşünebiliriz. balıklar kötü başlıyorlar
hayata. çok yumurtluyorlar, çabuk çoğalıyorlar ama aynı çabuklukta telef
olabiliyorlar. buna karşılık kuşların başlangıcı iyi. içinden çıktıktan yumurta
onlara yumurtanın dışına çıkma gücünü verecek kadar gıdayı sağlıyor. o kadar kî
kuşlar kendi yumurtalarını kendi gagalarıyla kırarak dünyaya geliyorlar.
balıkların kötü bir başlangıç yapmaları hayatlarının tamamını etkiliyor. yani
balıklar hem başka balıkların avı oluyorlar, hem de onları balık olmayanlar da
kolaylıkla avlayabiliyor. oysa hayvanlar dünyasında kuşların baskın özelliği
avcı oluşlarıdır, kuşlar nadiren av olurlar. insanoğlunun “imperial bir hayvan”
olduğu görüşüne yakınlık duyan herkes toplum hayatında iyi bir başlangıç yapmış
bireylerin hayata kötü başlamış bulunanları avlayacağını düşünür. daha doğrusu
toplum ilişkilerinde veya toplumlar arası ilişkilerde gasıp ve galibin
mevkiinde bulunan herkes bu haksız yerlerini başkalarının gözünde
meşrulaştırmak, durumlarını aklî kılmak için ellerinde tuttuklarının iyi bir
başlangıcın ürünü olduğunu savunur. dişlerin varsa ısır, pençen varsa parçala.
hayatta kalmak için senden daha zayıf olanları avlamak, yutmak zorundasın.
gücün yetiyorsa hükmet, ama gücün yetmiyorsa üzerindeki hükümranlığa rıza
göster. işte batı burjuva medeniyetinin telkin ettiği ahlâk, dönüp dolaşıp
karar kıldığı ideoloji budur. yürürlükteki dünya sistemi içinde iyi bir
başlangıç yapmayı başaranların üstünlükleri tartışmaya açılmaz. bu despotik
ortamda ırkçılık bazan açıkça, ama çoğu zaman gizli bir şekilde batı burjuva
medeniyetinin mayasını oluştur.
oysa hepimizin kolaylıkla farkedebildiği gibi, ırkçılık hayvanlar dünyasına hayatiyet veren hiyerarşiyi insanlar dünyasına taşıma gayretinden fazla bir şey değildir. çünkü ırkçılık doğuştan gelme özellikleri yüzünden iyi bir başlangıç yapmaya müsait olanların, yine doğuştan getirdikleri noksanlıklar sebebiyle kötü bir başlangıç yapmaya mahkûm olanlar üzerinde hükümranlık hakkı bulunduğunu öne sürer. ırkçılığı biyolojik vasıflara indirgediğimiz zaman karalamak pek kolaydır. oysa ırkçılık günümüz dünyasında sosyal, siyasi ve iktisadi kurumların devreye girmesiyle yürütülüyor. iyi bir başlangıç yapmak belli bir sınıfa, belli bir zümreye, belli bir millete mensubiyetle ifade ediliyor.
insan olmak ırkçılığın reddedilmesine imkân veren yetilerle donatılmış olmak demektir. biz insanlar kötü bir başlangıcın iyi bir sonuca dönüşmesini sağlayan tedbirler alabilecek ve aynı şekilde yaptığımız iyi bir başlangıcın bize kazandırdıklarını yozlaştırabilecek tıynette yaratıklarız. bu yüzden ırkçılığı insan hayrına bir düşünce saymıyorsak, tersine ırkçı tutumlardan bütün insanlığın zarar gördüğünü savunuyorsak, bu takdirde iyi bir başlangıç yapanların diğer insanları şöyle veya böyle yaşamaya icbar edemeyeceklerini de savunmamız gerek. hatta bu noktada da duramayız. kötü başlayanların bu eksikliklerini telâfi etmek, eksiklik sanılan özelliklerinin yeni bir manâya mekân kılma niyetlerini ciddiye almak zorundayız. kendimizi, mevcudiyetimizi ciddiye almak zorundayız.
bugün dünya üzerinde yaşayan müslümanların iyi bir başlangıç yaptıkları söylenemez. maddî ve ruhî bakımdan kötü başlangıçların ürünleriyiz. maddî denilebilecek kötü başlangıcımız sermaye birikimi, teşebbüs imkânı, teknolojik donatım gibi alanlara hasredilmemeli. noksanlıklarımızın buralarda bulunduğunu sanmak bizim ruhî başlangıcımızın ne kadar kötü olduğunu dışa vurmaktan başka işe yaramaz. eğer kütü başlangıcımızın maddî yönünü araştırıyorsak bunu müslümanlara mahsus hayat tarzının yıkılışında bulacağız. meskenlerimiz, mekteplerimiz, kütüphanelerimiz, hastanelerimiz yok. bir yerlerde oturuyor, uyuyup uyanıyoruz; bir yerlerde okuyor, bir şeyler öğrenmeye çabalıyoruz; bir yerlerde dertlerimize deva arıyoruz. ama bütün buralar müslümanları dünyadaki haysiyetli yerlerinden tardedenlerin oturup, okuyup, tedavi oldukları yerlerin kötü birer kopyası. bizler yalnızca kötü başlayanlar değiliz, kötü başlamış olanların da torunlarıyız. onların maddî alandaki kötü başlangıçları, ruhî alandaki kötü başlangıçlarının kaçınılmaz sonucuydu. bizler dedelerimizin yanılgılarını devraldık.
ruhî bakımdan kötü başlangıcımızın ne olduğunu bir atasözü açıklıyor: “dimyat’a pirince giderken, evdeki bulgurdan olduk.’ kâfir tasallutu altındaki müslümanlar olarak bizler başımıza gelen felaketlerin bize musallat olanların gücüne sahip olmamaktan doğduğunu sanıyoruz. karşımızdaki “iyi başlayanların yerini öylesine meşru, öylesine gerekli ve kaçınılmaz sayıyor olmalıyız ki “bizim de güleceğimiz günler gelecek” düşüncesiyle avunuyoruz. gülmek bizim de hakkımız düşüncesiyle yola çıkarsak bu tutumumuzu nükleer güce sahip olmak bizim de hakkımız noktasına götüreceğiz, demektir. ancak dileğimiz batı burjuva medeniyetinin bütününe ilişkin dileklerden ayrı tutulamayacaktır. tenis oynamak bizim de hakkımız dediğimiz zaman bu özlemimizi kokain kullanmak bizim de hakkımız cümlesinden farklı bir yerde değerlendirmek mümkün olmayacaktır. batı burjuva medeniyetinin sonuçlarını yüzümüzü güldürecek unsurlar saymışsak eleştirel bir tutumu da terketmiş oluruz. bundan böyle başımıza gelen felâketleri kaçınılmaz gelişmeler kabul etmemiz ve iyi bir başlangıç yapanların tedariksiz avları olduğumuzu içimize sindirmemiz gerekecek. onların gücüne erişme çabalarımız da ırkçılığın değirmenine su taşımaktan başka bir sonuç vermeyecek. çünkü canavarlık hiyerarşisinde bize ayrılan yeri benimseyecek ve büyük balığın önünden kaçmaya, küçük balığı yutmaya çabalayacağız. belki son birkaç yüzyılda hep bunun saçma sapan uygulamasını yaşadık.
bugün dünya sistemi iyi bir başlangıç yapanların güçlü katkılarıyla ayakta duruyor sayılmaz. sistemin işleyişine en çok katkıda bulunanlar kötü bir başlangıç yapıp da kendilerini bir gün iyi başlangıç yapanların gücüne ulaşacaklarına inandıranlardır. onlar gülmek bizim de hakkımız diyerek ve mütebessim bir çehre ile sistemin yıpranan çarklarını onarmaya, tükenen yakıtını takviye etmeye çabalıyorlar. böylece ırkçılık örnek ırkın ideallerini gerçekleştirme yolunda çalışan aşağı ırktan unsurların desteğiyle güçleniyor. belki firavunlar piramitlerini kırbaç altında inleyen kölelerin emekleriyle yükselttiler. günümüzde olay biraz farklı. köleler belki ben de firavun olurum düşüncesiyle piramidin inşasına gönüllü olarak ve tebessüm ederek katılıyorlar.
biz firavun olmayı iyi bir sonuç saymadığımız için tebessüm etmiyoruz. firavun olmak için iyi bir başlangıç yapmadığımıza da üzüldüğümüz söylenemez. surat asmak hakkımız diyoruz, ama bunu eleştiri hakkımızı elde tutabilmek için söylüyoruz. surat asmamız, dimyat’ta pirinç bulamadığımız veya evdeki bulgurdan olduğumuz için değil; bizi böyle bir yolculuğa sevketmek isteyenlerin gasıp olduğunu bildiğimiz içindir. bundan böyle müslümanlığımızın herhangi bir tuzağa yem olarak konmasına, kâfirlerin konforu ve tatmin yolları müslümanların da hakkıdır yollu aldatmacaya bir son verebilmek için surat asmak hakkımız demeyi seçiyoruz.
