arapça'da مَبْدَأٌ
olarak geçen ideoloji kelimesine ve onun kökü olan بدا kelimesine dair sözlüklerden çağrışım ve işaretler:
- bir nesnenin açık bir şekilde zuhur etmesi, ortaya çıkması, görünmesi.[1]
- başlamak, birden başlamak, bir şeyin önüne almak, öncelik vermek, adımını atmak, yapmaya başlamak, ilk kez yapmak. بَدْءٌ başlangıç.[2]
- icat etmek, yaratmak, neşet etmek, kuyuyu kazmak, zahir olmak, açık seçik olmak, belirmek, birinin zihninde bir görüşün belirmesi, kalbine yeni bir fikir doğmak, görüşü değişmek. البَدْءٌ her şeyin evveli, öncesi, başlangıcı, iyi görüşlü, akıllı genç, ilk iş olarak. الْبَدَاءَ bir görüşün örtülü iken açığa çıkması, önceden bilmediği yeni bir şey öğrenme. الْبَدْأَةُ yolculuğun başlangıcı. mantar.[3]
- tekrar tekrar söz etmek, söz açmak, tercih etmek.[4]
- bir nesnenin kendisinden mürekkep olduğu, kendisinden oluştuğu şey. bu açıdan harfler sözün mebdeidir. ahşap, tahtın mebdeidir, hurma çekirdeği, hurma ağacının mürekkebidir. مَبْدَءٌ denildiğinde ‘ileri gelenler’ sayılınca ilk kendisinden başlanan lider’ kastedilir. kur’an’da ‘ilk düşünce, düşüncenin başlangıcı anlamında [5]بَادِيَ الرَّأْيِ lafzı geçer ki bu ‘üzerinde pek düşünülmemiş, ilk düşünce’ anlamındadır.[6]
- kişinin inançları, prensipleri, ilkeleri, ideoloji, aslî unsurlar, temel kavramlar, temel kitaplar. مَبْدَءِي aslına uygun, özgün. isim cümlesinin öznesi.[7]
- kaynak.[8]
- الْمَبْدِئُ kurucu, yaratan.[9]
